«Гэта адзін з галоўных прарываў Украіны»

Палітолаг расказаў пра важныя падзеі гэтага года, якая паўплывае на фронт.

Якім быў гэы год для Украіны і свету? Хто галоўны герой гэтага года? Пра гэта сайт Charter97.org пагаварыў з вядомым украінскім палітолагам, кіраўніком Цэнтра практычных палітычных даследаванняў "Пента" Уладзімірам Фясенкам:

- Для Украіны год быў складаным, цяжкім, праблемным у розных вымярэннях. Першыя чатыры месяцы 2024-га года былі нават не перабоі, а паўза, якая зацягнулася з вайсковай дапамогай ад ЗША.

Гэта негатыўна адбілася на сітуацыі на фронце, дало РФ магчымасць узмацніць наступленне на Данбасе і, на жаль, перавага ў рэсурсах, колькасці войскаў і боепрыпасах, зброі ў Расеі захоўваецца. У тым ліку — і перавага ў паветры, што дазваляе Крамлю працягваць няхай павольны, доўгі, але ўсё ж наступ.

Цягам гэтага года стала відавочным, што вайна зацягваецца на нявызначаны тэрмін. Расея не можа перамагчы Украіну, не адбылося пералому ў вайне, але, паўтаруся, сёлета выявілася перавага РФ у рэсурсах.

Тым не менш Украіна на працягу гэтага года прадэманстравала здольнасць наносіць ўдары ў адказ. Прычым - адчувальныя. Варта адзначыць тэндэнцыю пераносу ваенных дзеянняў на тэрыторыю РФ. Курская наступальная аперацыя паказала, што УСУ не страцілі патэнцыял праводзіць паспяховыя, яркія наступальныя аперацыі.

Паказальна, што аперацыя адбылася ў жніўні, але дагэтуль расейскім войскам не ўдаецца аднавіць кантроль над Курскай вобласцю.

Яшчэ адна тэндэнцыя - ва Украіне істотна павялічылася вытворчасць уласнай вайсковай прадукцыі. Украіна разумее, што для будучыні краіны вельмі важна развіваць уласны вайсковы патэнцыял. Больш за тое, украінскія вайсковыя вытворчыя магутнасці не да канца загружаныя, тут ёсць вялікі рэзерв для развіцця.

Адзначу, што асабліва бурна развіваецца вытворчасць вайсковых беспілотнікаў. Цяпер гэта нашая галоўная зброя для нанясення ўдараў па тэрыторыі РФ і агулам на фронце. Яны зараз прымяняюцца і ў рамках сістэмы супрацьпаветранай абароны Украіны. Гэта адзін з галоўных прарываў у развіцці вайсковага патэнцыялу Украіны.

Важнай тэндэнцыяй у дыпламатычным плане стала падпісанне дамовы аб супрацоўніцтве ў сферы бяспекі з больш як 20 краінамі. У тым ліку - з усімі краінамі "Вялікай сямёркі", ЕЗ і NATO. Праз гэтыя пагадненні Украіна пачала фармаваць партнёрскую кааліцыю, якая разлічанаz на больш працяглы перыяд.

2024 год, асабліва яго другая палова, быў звязаны з актывізацыяй дыпламатыі, якая тычылася пачатку абмеркавання перспектывы будучых мірных перамоў. У гэтым плане самай прыкметнай падзеяй для ўкраінскай дыпламатыі стаў першы "Глабальны саміт свету" ў чэрвені.

Вядома ж, перамога Дональда Трампа на прэзідэнцкіх выбарах у ЗША стала ў гэтым плане таксама вельмі моцным чыннікам. Менавіта пасля яе ўзніклі вельмі моцныя (часам завышаныя) чаканні хуткіх мірных перамоў і нават нейкіх дамоўленасцяў аб заканчэнні вайны ва Украіне.

Думаю, што імавернасць перамоў пасля перамогі Трампа ў ЗША істотна ўзрасла, але гэта не азначае, што будуць нейкія хуткія дамоўленасці пра мір.

Расея спрабуе ўздзейнічаць вайсковым шляхам не толькі на Украіну, але і на Захад. Тэндэнцыя 2024-га года - пагрозы ядзернай зброяй (гэта пачалося яшчэ ў 2023-м з размяшчэння ЯЗ у Беларусі), але сёлета Пуцін спрабаваў працягваць гэты ціск.

У канцы года ў яго з'явілася новая "цацка" - "Арэшнік". Пагроза сучаснай гіпергукавой ракетнай зброяй - гэта цяпер новая разынка Пуціна.

Пры гэтым Захад усё ж салідарны з Украінай, захоўваецца сістэмная падтрымка краіны. Украіна працягвае паслядоўна, упэўнена ісці шляхам еўрапейскай інтэграцыі. Палітычна пачаўся перамоўны працэс у гэтай сферы. Пакуль гэта толькі пачатковая фаза, але гэта таксама значная тэндэнцыя гэтага года.

Адзначу, што ва Украіне летам нарэшце з'явіліся першыя F-16. Гэта вельмі значная для нас зброя. Для краіны важна ўмацаванне яе вайсковых паветраных сіл для выраўноўвання сітуацыі ў паветры.

- Якія галоўныя сусветныя падзеі гэтага года вы б вылучылі?

- Самай гучнай падзеяй сталі выбары ў ЗША і перамога Трампа. Выбарчая кампанія ў ЗША ўвесь год прыцягвала да сябе ўвагу, вельмі моцна ўплываючы на міжнародную палітыку.

Сярод шэрагу іншых значных падзей адзначу выбары ў Еўрапарламент, абнаўленне Еўракамісіі. Вельмі няпростая сітуацыя склалася ў Францыі, дзе Макрон пайшоў на экспэрымент з парламенцкімі выбарамі. Гэта справакавала ліхаманку ўнутрыпалітычнага жыцця Францыі, якая працягваецца дагэтуль.

На працягу года прайшоў шэраг выбараў, якія прыцягнулі да сябе вялікую ўвагу. Цягам года была своеасаблівая выбарчая ліхаманка, якая пачалася яшчэ ў пачатку года ў Тайвані.

Выбарчыя працэсы ў розных краінах свету правакавалі вельмі моцна напружанне вакол і ўнутры гэтых краін. Тыя ж выбары ў Вялікабрытаніі, Грузіі, Малдове, Румыніі.

Яшчэ да значных міжнародных падзей 2024-га залічу вельмі складаную, напружаную сітуацыю на Блізкім Усходзе: актывізацыя вайны Ізраіля супраць "Хезбалы" ў Лібане, супраць "ХАМАСа". Былі вельмі яскравыя аперацыі ізраільскіх спецслужбаў, якія вельмі моцна аслабілі “Хезбалу”. Увесну і ўвосень былі ўсплёскі ўзаемных паветраных нападаў паміж Ізраілем і Іранам.

У канцы года нечаканая, але, думаю, вельмі значная падзея для Блізкага Усходзе - зрынанне рэжыму Асада і змена ўлады ў Сірыі.

Яшчэ варта ўспомніць тое, што ў пачатку года быў сфармаваны ваенна-палітычны звяз паміж Расеяй і Паўночнай Карэяй. Вынікам гэтага стала залучэнне паўночнакарэйскіх войскаў для вайны супраць Украіны. Гэта вельмі пагрозлівая тэндэнцыя. Хтосьці нават гаворыць аб першых прыкметах Трэцяй сусветнай вайны.

- Хто галоўны герой гэтага года?

- Відавочна, хто галоўны антыгерой - Пуцін. Калі ж казаць пра персону, якая прыцягвала да сябе найбольшую ўвагу, самая яркая постаць гэтага года - Трамп. У гэтым годзе было вельмі шмат яркіх, значных падзей, але галоўным ньюсмэйкерам быў менавіта ён. Ён чалавек года, як бы мы да яго не ставіліся.

- Многія чакаюць ад 2025 года, што менавіта ён прынясе заканчэнне вайны.

- У мяне крыху іншы адказ. Наступны год Украіна і свет будуць знаходзіцца на мяжы вайны і міру. У які бок пойдзе развіццё падзей - залежыць ад таго, наколькі паспяховымі будуць мірныя перамовы.

З вельмі высокай верагоднасцю мірныя перамовы будуць у 2025-ым. Відавочна спробы распачне Трамп, а вось атрымаецца ці не - пытанне.

Адзначу, што Кітай усё больш актыўна дэманструе сваю ролю ў розных міжнародных справах. Не выключаю, што ў наступным годзе Кітай паўдзельнічае ў мірным працэсе ў той ці іншай форме.

А ці будзе паспяховай спроба мірных перамоў? З высокай верагоднасцю ў першай палове наступнага года будуць ісці і перамовы, і Пуцін не збіраецца спыняць вайну, але паралельна могуць ісці перамовы толькі з ЗША і Трампам.

Украіну ж і нашых еўрапейскіх партнёраў такая сітуацыя не задавальняе.

Калі Украіне разам з партнёрамі атрымаецца спыніць ці істотна запаволіць расейскі наступ, то тады будзе больш шанцаў на тое, што будуць дамоўленасці і спыненні ваенных дзеянняў.

Але вайна можа зацягнуцца і на ўвесь будучы год.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]